Numri i postimeve : 1846 Age : 31 Vendodhja : STRUGE Registration date : 11/08/2008
Titulli: Mitrush Kuteli Wed Sep 17, 2008 12:20 am
Mitrush Kuteli ėshtė pseudonimi i Dhimitėr Paskos, i njėrit prej prozatorėve mė tė shquar tė letėrsisė sonė, ushqyer qė nė fėmijėri me legjendat dhe baladat e Jugut, sidomos me ato tė malėsisė sė Pogradecit, qytetit tė lindjes sė tij. Duke njohur thellė edhe letėrsinė botėrore, ai arriti tė krijojė njė prozė realiste origjinale, tė fuqishme, me njė fantazi tė jashtėzakonshme. Mėsimet e mesme i kreu nė Selanik, kuse tė lartat nė Bukuresht, ku mė 1934 mori titullin "Doktor i shkencave ekonomike". Mė 1942 u kthye nė atdhe, ku punoi nė fillim si ekonomist dhe mė vonė e derisa vdiq, mė 4 maj 1967, si pėrkthyes.Mitrush Kuteli, si njė personalitet demokrat qė i shpalli hapur e me guxim pikpamjet e tij, u keqtrajtua nga shteti monist deri sa u dėnua edhe me burgim. Keqtrajtimi i tij vazhdoi edhe pas daljes nga burgu, kur ai u detyrua ta vazhdojė punėn e tij krijuese nė kushte tė vėshtira ekonomike dhe i lėnė nė harresė nga shtypi zyrtar. Veprimtarinė letrare e nisi me botimin e vjershave e tregimeve, po edhe me artikuj qė kishin njė frymė antizogiste nė gazetėn "Shqipėria e re", nė Kostancė (Rumani). Vepra letrare tė tij janė vėllimet: "Netė shqiptare", "Ago Jakupi", "Kapllan aga i Shaban Shpatės", "Dashuria e berberit Artan", "Shėnimet letrare", "Sulm e lotė", "Kėngė e britma nga qyteti i djegur", "Mall e brengė", "Havadan mė havadan", "Tregime tė moēme shqiptare" etj. Si pėrkthyes ai pasuroi kulturėn shqiptare me Kryevepra tė letėrsisė botėrore si "Kujtimet e njė gjahtari" tė Turgenjevit, "Tregimet e Petėrburgut" dhe "Shpirtra tė vdekura" tė Gogolit, "Zotėrinj Gollovlinovė" tė Sllatikov Shēedrinit, vepra tė Gorkit, tė A.Tolstoit, tė Paustovskit poezi tė Pablo Nerudės etj. Tregimet e Kutelit ose rrėfimet, siē i quan ai, pėrbėjnė nė pėrgjithėsi njė prozė realiste me tėrė shqetėsimet e jetės sė fshatit malor tė Jugut. Nė tregimin e tij gjejmė traditat mė tė mira tė letėrsisė sonė, pėrsa i pėrket rrymės sė thellė demokratike. Personazhi i tregimit tė Kutelit ėshtė fshatari shqiptar, i dhėnė nė marrdhėnie e raporte komplekse me klasėn feudale, nė luftėn e tij pėr mbijetesė nė njė shoqėri ku sundon anarkia. Nė rrėfimet e tij pasqyrohet e kaluara e fshatit shqiptar, po, duke shprehur pakėnaqėsinė ndaj realitetit ose shqetėsimin pėr fatin dhe dinjitetin e njeriut tė thjeshtė e pėr vlerat shpirtėrore tė tij nė kushtet e rendit obskurantist, feudal, ai u vu nė opozitė edhe me shoqėrinė e kohės. Pra e kaluara nė rrėfimin kutelian u bėn jehonė mjaft problemeve tė realitetit shqiptar tė kohės, si gjendjes sė rėndė tė fshatarėsisė, shfrytėzimit tė egėr feudal, pėrpjekjeve dhe luftrave tė saj pėr tė ruajtur lirinė e pėr tė jetuar me dinjitet. Nė kėto tregime pasqyrohen edhe disa plagė tė rėnda tė shoqėrisė shqiptare si: kurbeti e vėllavrasja. Njė fshat i tėrė shuhet nga veprimet ēnjerėzore tė beut, mali mbushet me kaēakė tė betuar pėr hakmarrje, dashuria fshihet thellė e mė thellė, shpirti i mėrgimtarit digjet nga malli pėr vendin e vet, gėrmadhat skuqin nga pushtuesit, kurse fėmijėt i kthejnė hallet e rėnda tė prindėrve tė tyre nė motive tė lojės sė pafajshme dhe kėshtu fillojnė tė ndjejnė peshėn e jetės. Dallohen pėr problematikėn e rėndėsishme, pėr tonin e rreptė antifeudal, pėr dashurinė ndaj atdheut e ndaj njeriut tė thjeshtė tė popullit, pėr pėrbuzjen ndaj gjithēkaje tė huaj qė vjen tė shkatėrrojė njė traditė tė bukur tregimet: "Vjeshta e Xheladin beut", "Hanet e karvanet", "Si u takua Ndoni me Zallorėt", "Gjonomadhė e Gjatollinj", "Xha Brahua i Shkumbanares", "Kujtimet e kujtimeve", "Natė muaji Shembiteri", "Natė marsi", "Qetėsi para fėrtyne" etj. Dramaciteti i kėtyre tregimeve ėshtė gėrshetuar me njė humor shumė tė hollė, qė vjen gjithnjė organikisht, si sfidim i tragjicitetit. Ai pėrfaqėson optimizmin karakteristik tė thjeshtė e me pasione tė fuqishme.Tregimet e para tė Kutelit u shquan pėr lirizmin dhe pėrshkrime dehėse, kurse tė tjerat u shquan pėr thellėsinė dhe vėrtetėsinė e pėrshkrimit tė jetės. Historiani, etnografi e filozofi janė shkrirė me poetin, qė i kėndoi rrjedhshėm nė prozė jetėsinė e popullit tė tij. Tregimet mė tė mira tė tij si: "Xha Brahua i Shkumbanares", "Vjeshta e Xheladin Beut", "Kujtimet e kujtimeve" etj, karakterizohen nga vėrtetėsia e pasqyrimit nga ngrohtėsia e ndjenjės dhe bukuria e mendimit. Nė gjithė krijimtarinė e tij gjejmė pėrjetėsimin e krahinės, tė gjithė malėsisė sė Pogradecit. Ai i bėri nė prozė krahinės sė tij atė pėrjetėsim qė i bėri Lasgushi nė poezi. Proza kuteliane dallohet pėr lidhjen e saj tė gjallė me traditėn gojore, pėrrallėn, legjendėn e sidomos me baladėn e Jugut, qė ndikuan thellėsisht nė krijimtarinė e tij. Ky ndikim ndihet nė mėnyrėn e dhėnies sė personazhit, nė formėn e shpalosjes sė fantazisė e nostalgjisė, nė mėnyrėn e trajtimit tė motiveve e detajeve tė shumta epike e lirike, tė dhėnies sė botės shpirtėrore, tė personazheve, nė ngjyrat e ndezura dhe tonet e ngrohta, nė zhdėrvjelltėsinė e gjuhės, nė humorin dhe ironinė e hollė dhe humanizmin e thellė. Asnjė prozator shqiptar nuk ėshtė mbėshtetur kaq fort te proza e pasur gojore e popullit, te balada e rapsodia. Nė tregimet e Kutelit, tė konceptuara nė pėrgjithėsi nė trajta epike, ndihet poezia e njė jete tė lashtė shqiptare tė rizgjedhur nga shpirti i kombit. Nė disa tregime si "Qysh e gjeti Ago Jakupi rrugėn e zotit", "I pasuri qė ish i varfėr fort", "I vdekuri dhe i gjalli", "Rinė Katerinėza" etj. Kuteli kėrkon njė pėrsosje shpirtėrore, njė drejtim tė njeriut ndaj sė mirės dhe humanes sipas filozofisė kristiane. Ato karakterizohen nga tone romantike e ngjyra impresioniste. Pjesa mė e madhe e krijimeve tė kėtij autori, janė tregimet mjeshtėrore, qė e ngritėn prozėn tonė tė shkurtėr nė njė shkallė tė lartė ideoartistike. Proza e Kutelit ėshtė e fuqishme me frymė tė theksuar popullore, me njė gjuhė shumė tė pasur e tė pėrpunuar. Nė pėrgjithėsi ajo ėshtė realiste, por, krahas realizmit, ndihen dhe tone romantike. Pothuaj nė tė gjitha tregimet, ngjarjet zhvillohen nė tė kaluarėn. Por kjo e kaluar ėshtė njė mjedis ku ai qėmton probleme e motive tė rėndėsishme tė kohės. Ai vėshtron nė tė kaluarėn, pėr tė sjellė jehonėn dhe shembullin e gjithēkaje tė mirė, qė ruajti populli ynė nga rebeshet e kohės. Proza e Kutelit bėn pjesė nė fondin e artit tė letėrsisė sonė. Ai i ruan vlerat kryesore ideoartistike ngrohtėsinė e poezinė e saj dhe ėshtė shembull i mbėshtetjes krijuese nė traditėn popullore. Nė vitet '30 ky autor kontribuoi shumė shumė pėr ngritjen ideoartistike tė prozės sonė tė shkurtėr nė nivelin e poezisė, sepse deri atėherė ajo kishte mbetur prapa saj. Mitrush Kuteli zė njė vend tė veēantė nė kulturėn shqiptare edhe si studiues kritik. Ai shkroi mjaft artikuj, por studimi, vlerėsimi i drejtė e botimi qė u bėri ai veprės sė dy poetėve tė shquar tė viteve 20-30 Fan Nolit dhe Lasgush Poradecit, e renditi atė nė radhėn e kritikėve tė talentuar shqiptarė, me shije tė pėrparuar, me intuitė artistike, gjykim tė thellė e kulturė tė gjerė. Ai gjithashtu mbetet njė folklorist i apasionuar. Materialet qė ai mblodhi me durim e kujdes, i pėrmblodhi nė vėllimin "Kėngė e britma nga qyteti i djegur", Fryt i pėrpunimit me mjeshtėri i materialeve folklorike ishte edhe vėllimi "Tregime tė moēme shqiptare" etj.
Numri i postimeve : 1846 Age : 31 Vendodhja : STRUGE Registration date : 11/08/2008
Titulli: Re: Mitrush Kuteli Wed Sep 17, 2008 12:20 am
Si neser...
Do te peshperite era ndaj mbremje si nj'here, prej valesh do ngrohet hena si sot, me iskra prej bryme do mbuloj' mermere dhe bota do jete si ish dhe qemot Si neser do shtrihet lendina per mbi varr Vale-dheu do zene t'palosen ngadale, do ende parevera e lule e bar, dhe zile do rreshqasin qe prej male. Do qeshe dielli ne qoshen e nje reje, do thaje lotet mbi lulet e qershise, larg, mbytur do ndjehet gjemimi i nje rrufeje, permbi mal do hapet brez'i Perendeise. Do shtroje dhe dimri qilim te argjendte mbi pllocen e tretur, mbi kryqn'e anuar, do rritet harrimi me dherin e rende dhe une do fle, ty duke t'enderruar.... (dhe te t'harruar)
Davidon V.I.P i forumit
Numri i postimeve : 1846 Age : 31 Vendodhja : STRUGE Registration date : 11/08/2008
Titulli: Re: Mitrush Kuteli Wed Sep 17, 2008 12:21 am
Sime shoqe
Kaq afėr jemi, por kaqė larg Tė lutem mos mė prit- Na ndajnė terre rreth e qark Dhe yll pėr mua sndrit.
Pėrse ta lidhėsh fatin tėnd Me njė pafat si unė, Kur di se emri im u shėmb Me dhunė e me pėrdhunė?
Pra hidhe hapin guximtar Ndaj jetės sė gėzuar. Dhe mė harro kėtu, nė varr, Tė vdekur pa mbuluar.
Se unė pres, pėrēas po pres Njė udhė fort tė gjatė Dhe njė tė martė, nė mėngjes, Do hidhem nėpėr natė.
Nėpėr njė natė qė ska mbarim Po qetėsi pėr jetė: Pushim...harrim...pushim...pushim... Nė prehjen e vėrtetė.
Davidon V.I.P i forumit
Numri i postimeve : 1846 Age : 31 Vendodhja : STRUGE Registration date : 11/08/2008
Titulli: Re: Mitrush Kuteli Wed Sep 17, 2008 12:21 am
Me di a nuk me di Me di a nuk me di se qaj, me di a nuk me di se vuaj ne oret e thella te nates, kur ngrihem i cmendur te shkruaj me gjakun e zemres te shkruaj. Me di a nuk me di se agimet me gjejne pa gjume ne shtrat, me shpirt te shkretuar nga dhembja, e dhimbshem i pres perendimet, me ankth i pres perendimet. Me di a nuk me di se sot u drodha kur pashe pranveren, (vjeshten) qe zbriste me flladet e prillit (tetorit), e embel sic ishte qemot, e hidhur sic ishte qemot. Me di a nuk me di se vuaj ne oret e thella te nates, ku ndjehem nga jeta i huaj, nga vendi i lemjes i huaj. Me di a nuk me di...
Davidon V.I.P i forumit
Numri i postimeve : 1846 Age : 31 Vendodhja : STRUGE Registration date : 11/08/2008
Titulli: Re: Mitrush Kuteli Wed Sep 17, 2008 12:21 am
Sulmi
Ti bėre azape - s'u tremba, ti ngrite kufire me gjemba, fortesa ti ngrite; t'i shemba!
Tani, tani, atje ku ti, o Mal i Zi, ngrite kufi qė ndanin e ēanin vėllazėri; Hej! Sot! Shkon e valon parmenda!
T'i bėra tė gjitha rrėmujė dhe ty gjurma t'u zhduk si nė ujė.
I bie arė mes pėr mes e gjer nė brez, e pėrmbi brez, humbas me gaz nė grurin tim, tė dheut tim, tė babės tim, tė birit tim; sot e pėrjetė, jetė pas jetė!
Dhe ndie qysh flet, me zė tė qetė, im atė vetė nga balta poshtė:
"Ta mbroni dhenė ku eshtrat kam, ku hi e tokė e pluhur jam.
Ta mbroni dhenė qė e ushqej dhe sot si dje, me kurmin tim.
Ta mbroni dhenė, me zjarr ta mbroni, me gjak ta mbroni! Tė derdhni gjakun
me grushte plot - po kurrė lotė, as sot, as mot! Se loti ėshtė robėri, gjaku - liri!"
Davidon V.I.P i forumit
Numri i postimeve : 1846 Age : 31 Vendodhja : STRUGE Registration date : 11/08/2008
Titulli: Re: Mitrush Kuteli Wed Sep 17, 2008 12:21 am
Ndertimi
Jam eshtėrmadh e bojalli e me japi, si mė sheh ti, si mė njeh ti.
Po kam njė zemėr nė gjoksin tim qė pa pushim mė rreh si Drin. Dhe babėn tim kur e kujtoj, lotoj...
Tė pashė tė vrarė, or Baba, e pa qefin, si pėr hata, rreth e pėrqark me xhandėrma. Desha tė qaj e s'qava dot, e tė bėrtas, sbėrtita dot, pa asnjė lot, pa asnjė lot.
Dhe prita sot tė derdh njė lot.
Tani, tani, unė jam gati tė vdes qė sot, se rroj pėrmot; mbytur me gjak, po jo me lotė, pėr kėtė dhe, q'e kam si fé e pėrmbi fé. E kam vatan, e kam atdhe!
Hej! Po buēas me zė kabį, sa tė dėgjohet nė qiell lį, sa tė dėgjojė fund e kreje kush gjak shqiptari ka nė deje: Shaban - vėlla! Destan - baba! Hej! Komb i lirė kosovar, ti komb shqiptar, ti zot krenar, ti djalėri - ti pleqėri, bėru gati! Bėru gati pėr vrull tė ri, ta djegėsh botėn, ta bėsh hi, pėr liri, pėr Shqipėri!
Davidon V.I.P i forumit
Numri i postimeve : 1846 Age : 31 Vendodhja : STRUGE Registration date : 11/08/2008
Titulli: Re: Mitrush Kuteli Wed Sep 17, 2008 12:21 am
Durimi
Durova, durova, sa nuk duron njeri, as Perėndi!
Mė thanė tė shkruhem vojnik e mynafik i kombit tim.
Mė dhanė armė tė vras vėllanė, sipas kanunit tė gjakut... Po s'desha!
Dhe nė e bėra ma falni, se jam gjaknxehtė.
Mė thanė tė ngrihem tė ik ku qielli puthet me dhenė; Stamboll, Anadoll, e mė tej. Se vetėm andej paska pėr ne popull pa zot - vend boll...
Po malli i tokės s'mė la, po malli i fushės s'mė la, as gjaku i babės s'mė la.
Dhe mbeta kėtu, i huaj, si qen, nė vendin tim, tė babės tim... Mbeta rajį, e ndėr rajį, si pėr hatį;
nė uri, nė qesėndi, nė skllavėri tė shqaut tė zi.
Mė thanė tė ik nė Allbani, vatan i ri i kombit tim, si shkoi Selmani, Hasani e Dani.
Po dot nga toka s'u ndava dhe mbeta tė jem ku jam e ku do tė jem.
Mė thanė tė shkoj nė sheher tė shqahut tė madh, me sharrėn nė krah, me kryet pėrdhé, jaban e beter; portė mė portė, derė mė derė, i mjerė e zemėr sterrė, pėr njė kotherrė bukė. Po malli i vendit s'mė la. Ah, malli i gjakut s'mė la e mbeta kėtu, rajį.
Ta shemba shqa kufirin qė ngrite ti nė vendin tim e pėrmbi varr tė babės tim.
Ta shemba, ta dogja, me zjarrin e shpirtit, tė vuajtjes dhe tė urrejtjes.
Me zemėrim, me vrull tė madh, e bubullimė qė s'ka mbarim
Se vjete ti mė ēave, mė ndave, mė vrave,
armik - lugat, armik -xhelat!
Davidon V.I.P i forumit
Numri i postimeve : 1846 Age : 31 Vendodhja : STRUGE Registration date : 11/08/2008
Titulli: Re: Mitrush Kuteli Wed Sep 17, 2008 12:22 am
Ēast lamtumire...
... Pra, bir, mos qaj: ky ėshtė ligji e qėnies Tė vijė rrotull dhe tė kthehet rishtaz Pėrbrenda gjirit tamės samėshuar Tė mosqėnies.
Ku janė ata qė patėn qėnė? Shkuan Atje ku qenė lanė prapa tyre Njė tingull nerė, shuar dalngadalė, Si ēdo qėnie.
Nga shtati i tyre ngjizet rishmė jeta Qė duhet rrojtur: mbajtur, vojtur, falur Kur ēasti i madh troket nė derėn tonė Urdhėronjės.
Koprace ėshtė jeta nė tė mira Dhe dorėhapur gjėmash dhe mėnxyrash Tė gjitha duhen hequr dhe duruar Zemėrkthjellėt.
Un rrethin tim e mbylla keq a mirė, Si vdekėtar i thjeshtė hallkė e lidhur Dhe shkoj i velur hojesh dhe sherbelesh Pa keqardhje.
Do rroj, shpresoj, ca kohė, brenda teje Se kjo ka qėnė ėndra ime: shpirtin Tim trashėgim tė ta le pas vdekjes Siē e mora.
Vazhdo dhe ti tė jetės shteg, tė shkruar: Tė larta mos lakmo se shtypės bėhesh As poshtė shumė mos rrėshqit, se shtypesh, Qofsh i lumtur!
Davidon V.I.P i forumit
Numri i postimeve : 1846 Age : 31 Vendodhja : STRUGE Registration date : 11/08/2008
Titulli: Re: Mitrush Kuteli Wed Sep 17, 2008 12:22 am
Qendrimi
Se jam kėtu kur s'kish njeri, kur s'kish kufi as fqinjėri, as shqa tė zi.
Se jam kėtu kur Mal i Zi ish Iliri; kur nga njė det nė tjetrin det isha zot vetė! Unė jam kėtu nga moti kur vetė Zoti e bėri fushėn fushė e malin mal.
Unė jam kėtu e do tė jem - dem baba dem - sa mali tė bėhet hi e hiri mal pėrsėri. Ma thonė emrin Asim Qerim mbetur jetim qė nė vegjėli. Jam si mė sheh e si mė njeh; kėsulėbardhė e kryelidhur, kryelidhur me njė shami; me tri shami pėr trimėri!
Jam eshtėrmadh, i vrazhdė jam, e bojalli - dhe sytė e mi janė plotė shkėndi si batėrdi. Dhe kam uri si s'ka njeri - pėr drejtėsi e pėr liri. Si tė gjithė asimėt e tė gjithė qerimėt e vendit tim.
Ma thonė emrin Asim Qerim mbetur jetim qė nė vegjėli; se babėn tim ma vranė naēallnikėt, podporuēnikėt edhe gllavnikėt.
Ma vranė se urdhėr dha vojvodi e krali vetė: "Tė vritet!" Se ish kosovar dhe se ish zot mbi kėtė dhe!
Dhe tokėn qė kisha nga baba nga gjyshi rrėnjė pas rrėnjė - prej qindra vjet, prej mijėra vjet, ma morėn. Ah! Ma morėn vatanin qė e desha si xhanin!
Ma morėn, me armė nė duar, me gjak nėpėr duar. Agrarėt! Xhandarėt! Tyxharėt! Tė gjithė tok u bėnė shok; si sorrat pėr kėrrmė.
Oborin ma morėn gjer nė shtėpi dhe ngrenė pėr vete shtėpi nė sytė e mi! Dhe unė, ja, unė, qė isha zot qė qėmot, mbeta pa dhé, bujk pa dhé, bari pa kopé - kėtu nė dheun tim.
Dhe plori m'u ndryshk, hambari m'u myshk...
Po shpresa s'mu vyshk!
Davidon V.I.P i forumit
Numri i postimeve : 1846 Age : 31 Vendodhja : STRUGE Registration date : 11/08/2008
Titulli: Re: Mitrush Kuteli Wed Sep 17, 2008 12:22 am
Jam shkėputur
Jam shkėputur e kam ikur shumė herė Nga vendi im pėr nė vende tė largėt, Pėr njė mot, pėr shumė vjet, pėrgjithėnjė... Dhe jam kthyer rishtas e rishtas Nė ēerdhen time, Nėn qiellin tonė tė lehtė, Nė ajrin e tejdukshėm. Se malli i madh mė digjte Mė hiqte nė plėngun tim Te varret e gjyshėrgjyshėrve. Por kėsaj here - mė falni, Do ik e sdo kthehem mė: - Ku? ku? Nė vendin e heshtjes sė pėrherčshmejetshme, Ku ska dhimbje e ankthe, Por gjumė harrese dhe qetėsi tė katėrciptė... Fėmijė, Mos bėni gjėmė, Po ngazėllohi, se prehem Pas netesh pa gjumė. Tani pushuan tė gjitha dhembjet Dhe ankthet. Jam mirė Dhe qetė I parafjetur Pėrngaherė. ...U nginja nga tė lehtėt e qiellit, Nga ajri i tejdukshėm Dhe dua Peshėn e rėndė tė dheut. Dhe mugėtirėn e heshtjes. Qofshi shėndoshė, Tė lumtur!
LINA Anėtarė i Zjarrte
Numri i postimeve : 190 Age : 34 Registration date : 14/08/2008
Titulli: Re: Mitrush Kuteli Mon Dec 22, 2008 10:23 pm
"poemi kosovar" -i Mitrush Kutelit i recituar nga Mirush Kabashi